ANATOMIA STAWU KOLANOWEGO
powrót
Staw zawiasowy zmodyfikowany.
Główkę stawową stanowią powierzchnie stawowe kłykci kości udowej (facies articulares condyli femoris) i powierzchnia stawowa rzepki (facies articularis patellae); panewkę tworzą powierzchnie stawowe górne kłykci piszczeli (facies articulares superiores condyli tibiae) pogłębione przez łąkotki stawowe (menisci articulares) oraz powierzchnia rzepkowa kości udowej (facies patellaris femoris).
Torebka stawowa
Błona włóknista w przedniej ścianie stawu nie istnieje; jest zastąpiona przez ścięgno mięśnia czworogłowego uda. Właściwa błona włóknista tworzy ściany : tylną, boczną i przyśrodkową.
Na kości udowej błona włóknista przyczepia się poniżej obu nadkłykci, a na powierzchni tylnej do powierzchni podkolanowej (facies poplitea femoris), około 1 cm powyżej kresy międzykłykciowej (linea intercondylaris).
Na piszczeli przyczep biegnie wzdłuż brzegu podpanewkowego (margo infraglenoidalis), przyczepiając się około 0,5 cm poniżej poziomu powierzchni stawowych górnych kłykci piszczeli.
Błona maziowa na kości udowej z przodu przyczepia się do brzegu górnego powierzchni rzepkowej i wyściela dół nadrzepkowy na szerokość palca powyżej tej powierzchni
i wytwarzając kaletkę maziową nadrzepkową (bursa suprapatellaris) przechodzi na wewnętrzną powierzchnię ścięgna mięśnia czworogłowego uda. Z boku i przyśrodkowo przyczep biegnie poniżej obu nadkłykci, po wewnętrznej stronie błony włóknistej. Z tyłu błona maziowa przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych kłykci kości udowej (do tylnej krawędzi dołu międzykłykciowego, ale go nie wyściela). Na piszczeli przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych, otaczając każdą z osobna. Wreszcie na rzepce : do brzegu powierzchni stawowej.
Łąkotki stawowe
Mają kształt półksiężyców, zbudowane z chrząstki włóknistej. Na przekroju poprzecznym mają kształt trójkąta (klina), stąd wyróżnimy powierzchnie : górną, dolną i zewnętrzną (zwróconą do torebki stawowej) oraz brzegi : górny, dolny i wewnętrzny. Każda łąkotka ma róg przedni i tylny (cornu anterius et posterius).
Łąkotka przyśrodkowa : róg przedni przyczepia się w polu międzykłykciowym przednim (area intercondylaris anterior); róg tylny przyczepia się w polu międzykłykciowym tylnym.
Łąkotka boczna : róg przedni przyczepia się do przedniej powierzchni guzka międzykłykciowego bocznego (tuberculum intercondylare laterale); róg tylny przyczepia się do tylnych powierzchni obu guzków międzykłykciowych piszczeli.
Zewnętrzne powierzchnie łąkotek zrastają się z błoną włóknistą torebki stawowej, natomiast do brzegów : górnego i dolnego, przyczepia się błona maziowa.
Więzadła zewnątrzstawowe
Więzadło rzepki (ligamentum patellae) stanowi środkową część ścięgna mięśnia czworogłowego uda. Przyczepia się do przedniej powierzchni i obu brzegów rzepki i do guzowatości piszczeli.
Troczki rzepki (retinacula patellae) - przyśrodkowy i boczny, są częściami ścięgien głowy bocznej i przyśrodkowej mięśnia czworogłowego uda. Odchodzą od odpowiednich brzegów rzepki (przyśrodkowego lub bocznego) i dochodzą do przedniej powierzchni kłykcia piszczeli (także po odpowiedniej stronie).
Więzadło poboczne piszczelowe (ligamentum collaterale tibiale) przyczepia się do nadkłykcia przyśrodkowego kości udowej, zrastając się bezpośrednio z torebką włóknistą stawu i dochodzi do przyśrodkowej części brzegu podpanewkowego. Istotny jest fakt, że przez zrost z torebką włóknistą zrasta się także z łąkotką przyśrodkową (unieruchamiając ją warunkuje jej częstsze uszkodzenia).
Więzadło poboczne strzałkowe (ligamentum collaterale fibulare) biegnie od nadkłykcia bocznego kości udowej, oddzielone od błony włóknistej torebki stawowej tkanką tłuszczową
i dochodzi do głowy strzałki.
Więzadło podkolanowe skośne (ligamentum popliteum obliquum) biegnie od tylnej powierzchni kłykcia bocznego kości udowej skośnie w dół i przyśrodkowo po tylnej ścianie torebki włóknistej stawu, w której część włókien gubi się, a pozostała część włókien przechodzi w ścięgno mięśnia półbłoniastego i powięź mięśnia podkolanowego.
Więzadło podkolanowe łukowate (ligamentum popliteum arcuatum) rozpoczyna się również na powierzchni tylnej kłykcia bocznego kości udowej, nieco niżej niż poprzednie, biegnie głębiej od więzadła skośnego w tym samym kierunku; część jego włókien dochodzi do głowy strzałki jako troczek więzadła łukowatego (retinaculum ligamenti arcuati).
Więzadła wewnątrzstawowe
Więzadło krzyżowe przednie (ligamentum cruciatum anterius) biegnie od wewnętrznej powierzchni kłykcia bocznego kości udowej (w pobliżu brzegu tylnego) do pola międzykłykciowego przedniego piszczeli (area intercondylaris anterior).
Więzadło krzyżowe tylne (ligamentum cruciatum posterius) biegnie od wewnętrznej powierzchni kłykcia przyśrodkowego kości udowej (w pobliżu brzegu przedniego) i dochodzi do pola międzykłykciowego tylnego piszczeli (area intercondylaris posterior). Więzadła krzyżowe ograniczają ruch obrotowy do wewnątrz w stawie kolanowym.
Więzadła łąkotkowo-udowe przednie i tylne (ligamentum meniscofemorale anterius et posterius) biegną od tylnego rogu łąkotki bocznej, wzdłuż przedniej i tylnej powierzchni więzadła krzyżowego tylnego i dochodzą do wewnętrznej powierzchni kłykcia przyśrodkowego kości udowej.
Więzadło poprzeczne kolana ( ligamentum transversum genus) łączy najbardziej do przodu wysunięte punkty obu łąkotek.
W jamie stawowej stawu kolanowego leży tzw. ciało tłuszczowe podrzepkowe (corpus adiposum infrapatellare) - jest to fałd błony maziowej wypełniony tkanką tłuszczową. Składa się z : dwóch fałdów skrzydłowych (plicae alares), przyśrodkowego i bocznego oraz fałdu maziowego podrzepkowego (plica synovialis infrapatellaris). Fałdy skrzydłowe przyczepiają się do brzegów powierzchni stawowej rzepki i biegną w dół. Poniżej rzepki łączą się w linii pośrodkowej i od miejsca ich połączenia odchodzi fał maziowy podrzepkowy dochodzący do przedniego brzegu dołu międzykłykciowego kości udowej.
Mechanika stawu kolanowego.
W stawie kolanowym wykonujemy ruchy : zgięcia (flexio), prostowania (extensio), a w pozycjach pośrednich (nie w maksymalnym zgięciu, bądź wyproście) także ruchy obrotu do wewnątrz i na zewnątrz (rotatio interna et externa).
Stryker, 2007
strona główna