DYSKOPATIA - CHOROBA KRĄŻKA
Bóle umiejscowione w okolicy lędźwiowej są często konsekwencją choroby krążka międzykręgowego, sąsiednich więzadeł, mięśni i układu szkieletowego; z czasem zmiany postępują, doprowadzając do zwyrodnienia krążka międzykręgowego, przepukliny jądra miażdżystego oraz zmian wytwórczych w obrębie kręgów i stawów międzykręgowych z następczym zwężeniem kanału kręgowego. Rodzaj postępowania leczniczego uzależnia się od klinicznego stanu pacjenta. Często rozróżnienie zmian związanych z normalnym procesem starzenia i patologią okazuje się bardzo trudne.
- bóle niekorzeniowe lędźwiowo-krzyżowe (ostre lub przewlekłe) umiejscowione w okolicy przykręgosłupowej są zwykle wywołane uszkodzeniem krążka międzykręgowego i tkanek miękkich,
- bóle korzeniowe lędźwiowo-krzyżowe (ostre lub przewlekłe), bóle neuralgiczne umiejscowione głównie w obrębie pośladków, okolicy stawu biodrowego i kończynie dolnej- rwa kulszowa, mogą im towarzyszyć objawy niedowładu mięśni, parestezje lub zniesienie odruchów ścięgnistych- są zwykle efektem ucisku korzenia nerwowego,
- zwężenie kanału kręgowego- stenoza jest na ogół podłożem bólów korzeniowych u osób powyżej 55 roku życia.
Częstość występowania:
Jest to jedna z najczęstszych dolegliwości u dorosłych, zmuszająca do szukania pomocy u lekarza, pod względem częstości występowania jest drugą (po zakażeniach górnych dróg oddechowych) przyczyną okresowej niezdolności do pracy.
Zwykle 60-90% populacji uskarża się okresowo na bóle krzyża (w ciągu 1 roku około 5%),a u 1% pacjentów z ostrymi bólami krzyża występują objawy korzeniowe.
Około 95% dyskopatii jest umiejscowionych na poziomie kręgów lędźwiowych. W niewielkim procencie przypadków (2%) przyczyną dolegliwości bólowych okolicy lędźwiowej są zakażenia, nowotwory lub zapalenia stawów kręgosłupa (spondyloartropatie).
Problemy zwykle zaczynają się między 25-45 lat, pierwszy incydent bólowy ma miejsce w 3 i 4 dekadzie życia, rzadko przed 20 rokiem życia i po 65 roku życia.
OBJAWY:
Ból o różnym charakterze i nasileniu, najczęściej tępy, zaczynający się w okolicy lędźwiowej, promieniujący wzdłuż kończyny do stopy.
Ból może promieniować (zwykle jednostronnie) wzdłuż korzenia rdzeniowego,
Zwykle bóle zmniejszają się w nocy, a pozostawanie w łóżku zazwyczaj zmniejsza dolegliwości, natomiast ból nasila się podczas chodzenia. Typowej rwie kulszowej nie zawsze towarzyszy ból umiejscowiony w okolicy lędźwiowej.
Częste są także parestezje, drętwienia i zaburzenia czucia w kończynach, rzadko pojawia się niedowład określonych grup mięśni.
Przepuklina jądra miażdżystego następuje najczęściej w kierunku tylno-bocznym i powoduje ucisk korzeni rdzeniowych z typowym dla danego korzenia promieniowaniem bólu, wzdłuż tyłu uda, boku goleni, aż do stopy. W części przypadków występuje skrzywienie kręgosłupa w kierunku chorej strony lub w przeciwnym. Zazwyczaj stwierdza się wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych.
PRZYCZYNY:
Praca fizyczna i częste podnoszenie ciężarów powyżej 10 kg, szczególnie gdy podczas tej czynności kończyny górne są wyciągnięte do przodu, kończyny dolne wyprostowane w stawach kolanowych usposabiają do powstania choroby krążka międzykręgowego. Także wibracja np. podczas kierowania pojazdami mechanicznymi może doprowadzić do podobnego schorzenia.
LECZENIE:
LECZENIE OGÓLNE:
Zwykle leżenie 2-7 dni, miejscowe nagrzewania, wyciąg miedniczny, leki uspokajające, fizykoterapia dają poprawę w 90% przypadków. Po tym okresie ostrożne uruchamianie pacjenta z podparciem w linii środkowej i stopniowa rezygnacja z podparcia w ciągu następnych kilku tygodni. W przewlekłych zespołach bólowych o charakterze niekorzeniowym wskazane są: gimnastyka lecznicza, ewentualnie aerobik, ale bez ćwiczeń narażających kręgosłup na wstrząsy; korzystnie działają zabiegi manualne i fizykoterapia. Czasami także akupunktura daje dobre wyniki.
Zestaw ćwiczeń w zespołach bólowych kręgosłupa- kliknij tutaj
Po ustąpieniu dolegliwości bólowych (7-10 dni) zaleca się krótkie spacery, początkowo 4 x dziennie, stopniowo wydłużane w miarę wzrostu tolerancji. Powrót do pracy jak najszybszy, ale zaleca się unikanie czynności wysokiego ryzyka, np. dźwigania ciężarów, kontaktu z wibracją, palenia papierosów. Po ustąpieniu ostrego okresu bólowego bardzo ważna jest profilaktyka, aby nie dopuścić do nowego ostrego incydentu. Służą temu: prawidłowa postawa, odpowiednia mechanika ciała, gimnastyka lecznicza, w niektórych przypadkach fizykoterapia i zawsze normalizacja masy ciała.
Wskazana jest odpowiednia modyfikacja zajęć wykonywanych w pracy, aby maksymalnie zostało zmniejszone narażenie na działanie znanych czynników ryzyka.
LECZENIE OPERACYJNE:
- usunięcie krążka międzykręgowego - wszystkie techniki usunięcia krążka międzykręgowego dają porównywalne wyniki
- mikrochirurgiczne usunięcie krążka międzykręgowego,
- technika przezskórnego usuwania wypadniętego krążka międzykręgowego - stosunkowo nowa metoda, przeciwwskazana w przypadku zwężenia kanału kręgowego i w razie sekwestracji fragmentów jądra miażdżystego,
- rozpuszczenie krążka międzykręgowego za pomocą iniekcji enzymu;
Bezwzględnym wskazaniem do operacyjnego usunięcia krążka międzykręgowego są
postępujące pomimo leczenia zachowawczego ubytkowe objawy neurologiczne.
Względne wskazania do operacyjnego usunięcia krążka międzykręgowego stanowią:
- bardzo silne dolegliwości bólowe,
- liczne, nawracające incydenty zapalenia korzonków,
- czynnościowe skrzywienie kręgosłupa o bardzo dużym nasileniu,
- przewlekły ból wynikający z zaburzeń czynnościowych
PRZEBIEG CHOROBY I ROKOWANIE:
Ostry zespół bólowy lędźwiowo-krzyżowy z bólami korzonkowymi lub bez nich w 95% przypadków ustępuje w wyniku leczenia zachowawczego. W przypadku przewlekłego bólu lędźwiowo-krzyżowego o charakterze niekorzeniowym - większość pacjentów dobrze reaguje na takie metody leczenia zachowawczego jak: zabiegi manualne, gimnastyka, zmniejszenie masy ciała, nieobciążanie kręgosłupa.
powrót
strona główna